IX
Słucha dziewica, jej rumieniec mgławy
Zrazu rozkwitał i blasku nabywał
Gdy zaczął mówić, to uśmiech ciekawy
Twarz jej oświecił we łzy się rozpływał
I znów powracał tak w odcieniach zmienny,
Że słów kochanka wydawał się echem;
A gdy ten uśmiech gasiła zgryzota,
Gdy obumierał zadumaniem senny,
Podobną była do niewiasty Lota31,
W chwili gdy tonie ostatnim uśmiechem
W nieodgadnioną boleść, w sen kamienny,
I jeszcze słucha w przeszłość odwrócona
I tak posągów brała kształt nieżywy,
Tak opuściła bezwładnie ramiona,
Że z ramion szata płynąca do ziemi
Jakby w kamienne łamała się spływy.
I Lambro bladnął, i usty drżącemi
Mówił: O luba, wybacz, że te słowa
Zanadto czarną malowały duszę;
Przywykłem kruszyć serca a gdy kruszę,
Patrzeć, jak cierpią, i śmiać się szalenie.
Lecz twoja boleść, bladość marmurowa,
To już nad moje siły, nad sumnienie!
Czy wierzysz, luba? ja się wyznać wstydzę,
Ja, korsarz krwawy! ja, ludzi morderca!
Że się zabójstwem i zbrodniami brzydzę,
Że mam myśl jedną, wielką w głębi serca,
Co kiedyś zbawi nawet pamięć moją.
O luba! teraz niech się ludzie boją;
Niech się przed czarnym chronią pawilonem;
Znajdę ich zbudzę jeśli nagłym zgonem
Bóg wielkiej we mnie myśli nie rozłamie.
Na moim czole widzisz dumy znamię,
To jest przeczucie sławy; tam tam w dali
Widzę okropną przyszłość ale sławną;
Precz te obrazy! Luba! jakże dawno
Z tobą po obcych błądziliśmy światach!
Jakżeśmy dawno w przeczuciach szukali
I w oberwanych po liściu róż kwiatach
Naszej przyszłości! Z tobą moje losy
I z tobą dotąd wiążę myśli moje.
Często przed ludźmi w kajucie ukryty,
Jak dziecię trefię32 przed zwierciadłem włosy,
Szaty poprawiam brylantami stroję,
Bo widzę jasno widzę w twych marzeniach
Mój własny obraz wyraźnie odbity,
Więc podobieństwa szukam w ukraszeniach
I póty śmiechem rozjaśniam jagody,
Aż póki czyste wróci mi zwierciadło
Obraz twych wspomnień z twarzą mniej pobladłą,
I mniej posępny i smutny i młody.
O! świat ten gorzki, śmiechem przeraźliwy
Dla tych, co płaczą czy to krwią, czy łzami.
Chroń się ty świata bo on nie był z nami
W szczęścia godzinie, więc i dziś nie będzie;
Bo przeciw wielkim czuciom on gniewliwy
I nie przebacza tym, co toną w błędzie.
Patrz, jak ten klasztor czoło w chmurach trzyma.
Ja ci wynajdę mieszkanie w klasztorze;
Zamknij się w cichej celi i ze skały
Patrzaj nocami na rozległe morze,
I błękitnymi po fali oczyma
Mojego statku ścigaj żagiel biały.
A gdy zagrożą fali niepokoje,
Kiedy się będziesz modlić zdjęta trwogą,
Razem popłyną w niebo, jedną drogą,
Twoje modlitwy i przekleństwa moje.
Lecz nim obierzesz klasztorny spoczynek,
Jutro, nim zorza świtem się rozpali,
Przyjdź do mnie sama tam nad brzegi fali,
Odziana płaszczem bogatych Turczynek.
I miej kalemkiar ciemny z musselinu33
Lub czewrę gęsto haftowaną złotem34;
Niechaj się z wiatru nie wznosi polotem,
Nie zdradzi twarzy przed oczyma gminu.
Jutro pamiętaj! tam łódź moja czeka,
Gdzie się przy skale załamało morze.
Ja sam, przebrany w tureckim ubiorze,
Płynę na pogrzeb ostatniego Greka.
Skończył a kiedy z ostatnimi słowy
Na piersi chylił twarz cierpieniem zbladłą,
Zda się, widziałem, kilka łez upadło
Nie wiem to może z silniejszym powiewem
Opadał z drzewa kwiat pomarańczowy?
Nie wiem, czy płakał czyli zachwiał drzewem?
X
Ranek był. Morze rozpalone świtem
Wre z dala, szumi i srebrzy sią w pianę,
Potem portową groblą odłamane,
Brzegi spokojnym oblewa błękitem;
A brzeg wysoko szarzeje granitem.
Wyżej palm błyszczy zieloność wesoła.
Te palmy, w niebo sięgające szczytem,
Jako nam istność malują anioła;
W mgle mają stopy a w błękicie czoła.
O! jakże smutny fali szum bezdenny,
Co się z cichego morza wydobywa!
2
Salamina wyspa na M. Śródziemnym, przy której rozegrała się zwycięska dla niewielkiej floty gr. bitwa z Persami w 480 r. p.n.e. [przypis edytorski]
3
ostrów (daw.) wyspa; szczególnie porosła roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]
4
Meduza (mit. gr.) stwór, którego spojrzenie zamieniało w kamień. [przypis edytorski]
5
Laokon (mit. gr.) właśc. Laokoon, zabity przez dwa węże morskie w zemście Apolla; zmaganie się Laokoona z wężami stanowi często wykorzystywany motyw w sztuce. [przypis edytorski]
6
wczora (daw.) dziś: wczoraj. [przypis edytorski]
7
kaik (z tur.) wąska, lekka łódka turecka. [przypis edytorski]
8
Dafne (mit. gr.) nimfa zmieniona w drzewo wawrzynu. [przypis edytorski]
9
Hydra (mit. gr.) jadowity potwór w postaci węża o wielu głowach. [przypis edytorski]
10
Tantal (mit. gr.) syn Zeusa i Omfale, za zdradzanie boskich sekretów strącony do Tartaru, gdzie nad jego głową chwiał się głaz, grożąc śmiercią. [przypis edytorski]
11
Podobna córce głazowej Tantala,/ Gdy () Te cztery wiersze są tłumaczeniem z Antygony Sofoklesa. [przypis autorski]
12
Ipsara wyspa na M. Egejskim; mieszkańcy brali udział w powstaniu greckim w 1821, później wojska tur. dokonały na nich rzezi. [przypis edytorski]
13
snycerz rzeźbiarz w drewnie lub kamieniu. [przypis edytorski]
14
harem (z arab.) prywatna część domu, przeznaczona dla kobiet z rodziny. [przypis edytorski]
15
bawełnica (daw.) tkanina bawełniana. [przypis edytorski]
16
asper chodzi prawdop. o Sonchus asper, gatunek mlecza. [przypis edytorski]
17
napój () co śmierć sprowadza chodzi o opium, które w dużej dawce powoduje śpiączkę i śmierć. [przypis edytorski]
18
wyznańca dziś: wyznawca. [przypis edytorski]
19
Alraszyd właśc. Harun al-Raszid, władca muzułmański, bohater Księgi z tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
20
pokup (daw.) popyt, zainteresowanie. [przypis edytorski]
21
Niegdyś nam północ miecz podała w dłonie, A potem chytra bezsilnych odbiegła () Mowa o Katarzynie carowej, która Greków podburzyła do powstania i zdradziła oczekujących od niej pomocy. [przypis autorski]
22
była to pieśń Rygi. Sławny hymn powstańców, napisany przez Rygę, zaczyna się od słów: Deute, paides ton Hellenon. [przypis autorski]
23
kleft powstaniec grecki, członek ruchu oporu w powstaniu 18211829. [przypis edytorski]
24
okryślić (daw.) dziś: określić. [przypis edytorski]
25
misiurka (z arab.) rodzaj hełmu, osłaniającego kark i uszy. [przypis edytorski]
26
zwić tu: splot. [przypis edytorski]
27
kłócić zakłócać. [przypis edytorski]
28
niewczesnem (daw. N) dziś: niewczesnym. [przypis edytorski]
29
Epir kraina w Grecji, nad M. Jońskim. [przypis edytorski]
30
rozłogi pędy roślin płożące się po ziemi. [przypis edytorski]
31
niewiasta Lota żona biblijnego Lota, zamieniona w słup soli, ponieważ obejrzała się uciekając z Sodomy. [przypis edytorski]
32
trefić (przestarz.) układać włosy w loki. [przypis edytorski]
33
musselin (z fr.) muślin, lekka tkanina bawełniana lub wełniana. [przypis edytorski]
34
I miej kalemkiar ciemny z musselinu/ Lub czewrę () Rodzaj zasłony kobiet tureckich. [przypis autorski]